Ik (Els) krijg dikwijls de vraag: “En jij, Els, wat ga jij daar doen?”. Bart heeft zijn zaak in internationale verkoop van meststoffen. Hij heeft niet meer nodig dan een laptop, een gsm, een goede internetverbinding en een luchthaven om zakenreizen te kunnen doen. Maar ik? Mijn eigen zaak, AmuseersEls…. Het was een droom, 6 jaar geleden, mijn eigen zaak starten. Doen wat ik graag doe. En ik was gezegend dat ik kon starten. In 2019 had ik toch wel een goed draaiende business, in de “hobby”-sector weliswaar, niet het grote geld maar wel veel voldoening. En toen kwam er een pandemie…Een jaar van plannen en organiseren en vooral veel annuleren! Veel keuzes moesten gemaakt worden, wat doe ik wel en niet online vb,  maar dat de zaak niet meer was zoals voorheen dat was duidelijk. Stilaan komen er terug boekingen binnen, organisaties durven nu kijken naar het najaar. Maar toch blijf ik het gevoel hebben dat het wel even zal duren eer we met deze activiteiten weer op het niveau van 2019 zullen zitten… en misschien komt dat er zelfs niet meer. Misschien gaan mensen minder samenkomen, meer bewuste keuzes maken,…. Het blijft nog een beetje koffiedik kijken waar de workshop-sector en het verenigingsleven naartoe gaat. Ik heb alvast voor mezelf uitgemaakt dat ik tot de zomer van 2022 workshops wil blijven geven. En daarna wordt het opruimen… en mijn blik richten op Griekenland. Maar wat ga ik daar dan doen?

Ik weet het nog niet!

En ik heb al gemerkt dat dat sommige mensen een beetje shockeert. Hoe kan je nu vertrekken zonder duidelijk plan? Zonder job? Wel, diegenen die me al langer kennen zien de rode draad wel. It’s the story of my life. Ik heb al veel verschillende jobs gehad. Ik ben daarin nogal flexibel, of moet ik zeggen impulsief? Ik ga naar Griekenland met Bart, we kunnen leven van zijn zaak, en de rest zal zichzelf wel uitwijzen. Vele opties schieten door mijn hoofd. Misschien wil ik daar wel workshops organiseren in de toeristensector bijvoorbeeld, of misschien ga ik wel meer dingen zelf maken met polymeerklei en verkopen, of misschien wil ik wel vrijwilligerswerk gaan doen met vluchtelingen, daklozen, kinderen, gehandicapten,…. Misschien komt er wel iets heel anders heel boeiend op mijn pad. Wie weet….

Wat ik wel weet

Ik wil niet te afgelegen wonen, ik wil andere mensen om me heen om samen dingen mee te doen. Ik zal ze wel opzoeken, die anderen.

Ik neem mijn polymeerklei en wol (haken en breien) mee. Ik wil ook in Griekenland kunnen dingen maken. Een eigen atelier/werkplaats daar zou geweldig zijn.

Ik wil geen job meer in loondienst, niet in België, niet in Griekenland. De vrijheid om eigen beslissingen te kunnen nemen is te belangrijk geworden.

We zijn er nog niet uit waar in Griekenland we willen gaan wonen. We hebben een verlanglijstje, en een plan om een aantal regio’s te bezoeken in de loop van dit jaar, en tegen het einde van 2021 onze definitieve keuze gemaakt te hebben.

We willen graag zee (Els) en bergen (Bart) in de buurt. Gelukkig is dat in Griekenland geen moeilijke combinatie.

Geen grootstad, dat is duidelijk. Als je voor een grote stad zou kiezen rond de Middellandse Zee, dan is Athene niet de plaats waar je naartoe wil. Het unieke van Griekenland ligt daar niet. Thessaloniki is een stuk aangenamer, ik (Bart) ben fan, maar het ligt alweer een heel stuk noordelijker en dus kouder in de winters.

Op het internet vind je ook echt wel gedetailleerde klimaatinfo van de verschillende regio’s, en die hebben we al uitgebreid bestudeerd. Als we zeggen dat klimaat een reden is om te verhuizen, dan willen we daar goed op selecteren.

Het zal ook geen eiland worden. Ik (Bart) zal een internationale luchthaven in de buurt nodig hebben om voor mijn werk af en toe te kunnen reizen. De enige luchthavens die daar echt voor in aanmerking komen zijn Athene en Thessaloniki. Dat maakt ook Kreta moeilijk. Je hebt in Kreta van april tot oktober chartervluchten, maar in de winter moet je dan eerst naar Athene voor je verder kan vliegen.

En er zijn nog andere dingen om goed te bekijken. Heel wat van de toeristische kustplaatsen in Griekenland lopen leeg in de winter. Op sommige plaatsen woont letterlijk bijna niemand dan: alles sluit 1 november, luiken worden dichtgetimmerd, winkels en restaurants sluiten voor 5-6 maanden. Als je er wil leven, is het belangrijk een plaats te kiezen waar ook in de winter leven is. We willen toch ook ergens zitten waar we een stad(je) in de buurt hebben met wat faciliteiten. Een hospitaal op 3 kwartier rijden is toch anders dan wanneer dat 2,5 uur rijden is bijvoorbeeld, dan mag dat laatste nog zo idyllisch zijn. Het is ook goed mensen in de buurt te hebben voor Els wanneer Bart op zakenreis is.

Dus de shortlist op dit moment:

• De Mani op de Peloponnesos. Op de kaart is dat de middelste van de drie vingers die onderaan het schiereiland uitsteken. De regio tussen Kardamyli en Agios Nikolaos. Hier verbleven we vorig jaar in november een dag of 4-5, en dat beviel ons super. Tussen 2.500m hoge bergen en de zee, zuidelijk, een super klimaat. Met toch wel wat toerisme en expats, maar geen hoogbouw of massatoerisme, en een charmante bouwstijl die onderhouden wordt in de streek.
• Ook op de Peloponnesos, Messinia, de regio tussen Koroni en  Pylos in het Zuid-Westen. Op de kaart de linkse van de drie vingers die onderaan het schiereiland uitsteken.
• Het eiland Evia. Dichter bij Athene, verbonden met het vasteland via een brug in Chalkida en ferry’s in het zuiden en het noorden. Dat willen we in een volgende reis verkennen.

In de wilde ideeën fase (waar vooral Bart nogal last van heeft) geen gebrek aan bestemmingen: terug naar Sri Lanka? Nieuw-Zeeland? Fiji? Els is nuchterder en wil dicht genoeg bij huis blijven om vlot contact met kinderen en thuisfront toe te laten. We spraken al een aantal jaren geleden af dat onze bestemming binnen Europa moet zijn, dat is de grens.

Omdat we op zoek zijn naar een beter klimaat moeten we naar het Zuiden, richting Middellandse Zee. Griekenland is in België iets minder bekend, behalve de eilanden. Maar het Griekse vasteland is uniek. Het is enorm gevarieerd: het grootste deel is bergachtig, en Griekenland telt daarbij ook 15.000 km kustlijn. Dat geeft een eindeloze variatie aan microklimaten en landschappen. Er wonen in Griekenland bijna 11 miljoen mensen (ongeveer evenveel als in België) op een oppervlakte van 130.000 km² (4,3x België). Maar ongeveer de helft van de bevolking woont in en rond Athene, en nog eens 800.000 rond Thessaloniki in het noorden. De rest van het land is dus dun bevolkt. Dat geeft een uniek land qua natuur en landschap. Vaak adembenemend mooi, een ander landschap achter elke bocht, bijna verlaten regio’s. Hier kan je jaren rondrijden om prachtige plekken te bezoeken.

Er zijn ook mooie Griekse stadjes maar dat is helaas niet de norm. Griekenland is geen Italië waar je stadje na stadje kan bezoeken en telkens opnieuw tussen de Romeinse, middeleeuwse en 19^de eeuwse paleizen doorloopt. Het erfgoed in Griekenland is veel minder goed bewaard, steden zijn vaak vuil en vol inspiratieloze betonnen gebouwtjes. Je kan niet alles hebben.

Wat ze in Griekenland wel hebben is een goede neus voor mooie locaties. Oude Griekse tempels maar ook recentere gebouwen liggen vaak op plekken met het mooiste uitzicht. De dorpjes ademen een relaxe mediterrane sfeer. Een taverna met een terrasje aan de zee, lokale wijn, groenten, en verse vis of vlees, waar de kaart er niet toe doet maar de kok komt bespreken wat hij die dag in huis heeft. Eerlijke, verse, lekkere keuken.

Leven is natuurlijk veel meer dan klimaat en een mooie omgeving. We zijn sociale wezens en hebben andere mensen nodig. Ook op dat vlak zien we Griekenland wel zitten. We ervaren de Grieken als heel vriendelijk, behulpzaam en gastvrij. Dat heeft zeker iets te maken met de Griekse traditionele waarde “filoxenia”, letterlijk vertaald “vriend van de vreemdeling”. Filoxenia wordt vertaald als “gastvrijheid”, maar het is meer dan een gebruik of verplichting om onbaatzuchtig dingen te doen, het is een oprecht warme houding van waaruit behulpzaamheid komt. Ik hou ook wel van de Griekse filosofische beschouwingen en discussies die deel van het leven uitmaken, al blijft het soms meer bij woorden dan bij daden. Want van het cliché’s van de Griek als levensgenieter is wel iets aan. Grieken zijn ook collectief allergisch aan regels

Mensen die ons goed kennen, weten dat die oude droom altijd is blijven leven. Soms wat dieper verborgen omdat het niet aan de orde was, soms levendiger.

Onze missie om onze kinderen in België groot te brengen is bijna volbracht. Ze zijn alle drie volwassen. De jongste studeert volgend jaar af.

Natuurlijk zijn zij hetgeen wat ons het meest dierbaar is, blijven wij hen nodig hebben en zij ons. Maar een relatie met volwassen kinderen is anders dan wanneer je nog in een meer zorgende rol zit. Met de huidige communicatiemiddelen kan er nog veel. En Griekenland is niet zo ver weg dat we hen niet meer zullen zien. Dat wordt samen zoeken, maar het moet kunnen om daar samen een weg in te vinden.

Na mijn (Bart) ontslag bij SQM eind 2019, startte ik Ag Ambition, mijn eigen zaak in internationale handel. Die kan ik in principe van eender waar ter wereld runnen, als ik tenminste in de buurt van de Europese tijdszones blijf.

En tenslotte zijn er ook financiële redenen die maken dat einde 2022/ begin 2023 voor ons een goed moment is om te verhuizen naar Griekenland. Dat is niet de reden om voor dit project of voor Griekenland te kiezen, maar is een goede aanleiding om de timing scherp te zetten.

Lang geleden, net nadat we allebei afgestudeerd waren, vertrokken we naar Sri Lanka. Daar woonden en werkten we 4 jaar in het prachtige Kandy. Gedreven door nieuwsgierigheid naar verre landen en andere culturen, dromen van avontuur en een drive om de wereld alvast een stukje te verbeteren. Het werd een ervaring die ons veranderde en die we blijven meedragen. We kwamen na die 4 jaar vooral terug naar België met het idee om daar onze kinderen te laten opgroeien. Qua onderwijs, gezondheidszorg en kansen is België een fantastische plek, en we wilden onze kinderen ook minstens de kansen geven die we zelf ook kregen. Maar Henk, een Nederlander die zijn anker in Kandy had uitgegooid, zei het al hoofdschuddend bij onze terugkeer: naar het buitenland gaan is een virus. En jullie hebben dat virus. En je kan nu wel teruggaan, maar dat virus, daar geraak je nooit meer vanaf. We zien jullie nog wel terug.

Het makkelijkst om uit te leggen waarom is het klimaat. We zijn intussen meer dan 25 jaar terug uit Sri Lanka, maar we zijn nooit meer echt gewend geraakt aan onze Belgische winters. Meer nog dan de koude is het gebrek aan zonlicht moeilijk. Die eindeloze donkere, grijze weken in december-januari geven ons elk jaar een dip, en al 26 jaar komt elk jaar ergens na nieuwjaar het thema emigreren weer boven. In Sri Lanka gooiden we elke morgen, een heel jaar lang, ramen en deuren ’s morgens open. Op bezoek in België in de winter ontdekten we ook wat je niet ziet als je er woont, en je meeleeft met de geleidelijke verandering van de seizoenen. Mensen in België zijn anders in de winter dan in de zomer. Meer kortaf, gehaast, gestresst, minder sociale contacten, minder spontaan. De winter is niet alleen een koude periode, maar het is ook een gemoedsgesteldheid. Dus een langere zomer en een kortere winter: graag.

Als je in een ander land met een andere cultuur terechtkomt, in een omgeving waar iedereen anders denkt, is niets meer vanzelfsprekend. Je leert jezelf en je eigen cultuur in vraag stellen. En elke keer als je iets leert over de ander, leer je ook iets over jezelf. Het werkt niet bij iedereen zo, er zijn mensen die zodanig overtuigd zijn van hun eigen gelijk dat ze daar geen last van hebben. Maar ons heeft het in alle geval veel opener en bescheidener gemaakt. We hebben geleerd om het oordelen over andere culturen los te laten, anders is anders. Boeiend, maar daarom niet beter of slechter. In een andere omgeving met een andere cultuur schrikt ons dus niet af, integendeel, het is ons blijven boeien om met andere culturen in contact te komen.

Misschien nog het moeilijkst om uit te leggen is wat het met je doet om in een omgeving te leven waar niets zeker is en waar planning niet meer dan een vaag idee is, zoals dat in Sri Lanka was. We begonnen als echte West-Europeanen onze dag met een plan wat we die dag gingen doen. Maar dan gebeurden er allerlei onverwachte dingen, of hing je af van mensen die hun ding niet op tijd gedaan hadden. En zo eindigde geen enkele dag ooit zoals hij gepland was. Maar je past je aan: het maakt je alert, flexibel en creatief. Rustig blijven, analyseren, en een nieuw plan bedenken. Ik genoot na een tijd van het “mijn plan trekken”, had voldoening bij het oplossingen vinden. Het maakte het leven veel intenser, elke dag was anders, elke dag een avontuur. Het gaf me op een of andere manier het gevoel dat ik echt leefde. Griekenland is Sri Lanka niet, maar het heeft er op dat vlak wel iets van.  Met excuses aan mijn Griekse vrienden, maar Griekenland is in een chaotisch, anarchistisch en onvoorspelbaar land, ik noem het wel eens “het meest Sri Lankaanse land in Europa”. Dat is niet altijd gemakkelijk, maar heeft wel zijn charme. Superboeiend wordt dat.

1992 was een andere tijd. Vertrekken naar een ver land was toen nog echt alles en iedereen achterlaten en springen in het onbekende. We hadden amper in een vliegtuig gezeten, er was nog geen internet of gsm. Vanuit Kandy, de tweede stad van Sri Lanka, moesten we in het begin nog 3 uur rijden naar de hoofdstad om een jeansbroek te vinden. We lieten pampers voor de baby opsturen vanuit België. Maar vooral: het contact met vrienden en familie was beperkt. Weg was weg. We schreven brieven naar huis die 2 weken onderweg waren. Als die dan direct beantwoord werden hadden we een maand later antwoord. Telefoneren liep via een telefooncentrale waar je nummers moest aanvragen, wat niet altijd werkte, en kostte een fortuin. In vergelijking daarmee wordt het deze keer simpel. GSM’s, videocalls, Whatsapp berichtjes, nieuws dat je overal kan volgen, en een bereikbare bestemming. Je bent weg maar toch ook niet: bereikbaar zijn maakt een heel groot verschil.

Wanneer vertrek je eigenlijk? Als je de deur achter je dicht trekt? Of veel eerder al, wanneer in je hoofd de dromen helderder en scherper worden. Wanneer je stilaan duidelijker kan formuleren wat je wel en niet wil. Ongeremde dromen die  geleidelijk aan kristalliseren tot iets concreet en haalbaar. Vertrekken is een proces, niet iets wat je op één moment doet. Wij hebben onlangs de knop omgedraaid. Een droom is een project geworden. Eind 2022 is nu onze streefdatum. Dan willen we naar Griekenland verhuizen. En één keer je dat zo duidelijk benoemt, verandert alles. Je routine wordt doorbroken. Alles komt in functie van die datum te staan. Doe ik dat nog, of is het de moeite niet meer? Je begint te plannen, concrete informatie te verzamelen,… We gaan het echt doen nu. Maar vertrekken blijft een proces. Er zijn nog veel zaken niet beslist, en dat moet ook nog niet. Stap voor stap.

Met deze pagina willen we graag met onze familie, vrienden en supporters ons vertrekproces delen, voor al wie wil volgen.

Naar Griekenland = Stin Ellada (in het Grieks στην Ελλάδα)