Een oude droom

Lang geleden, net nadat we allebei afgestudeerd waren, vertrokken we naar Sri Lanka. Daar woonden en werkten we 4 jaar in het prachtige Kandy. Gedreven door nieuwsgierigheid naar verre landen en andere culturen, dromen van avontuur en een drive om de wereld alvast een stukje te verbeteren. Het werd een ervaring die ons veranderde en die we blijven meedragen. We kwamen na die 4 jaar vooral terug naar België met het idee om daar onze kinderen te laten opgroeien. Qua onderwijs, gezondheidszorg en kansen is België een fantastische plek, en we wilden onze kinderen ook minstens de kansen geven die we zelf ook kregen. Maar Henk, een Nederlander die zijn anker in Kandy had uitgegooid, zei het al hoofdschuddend bij onze terugkeer: naar het buitenland gaan is een virus. En jullie hebben dat virus. En je kan nu wel teruggaan, maar dat virus, daar geraak je nooit meer vanaf. We zien jullie nog wel terug.

Het makkelijkst om uit te leggen waarom is het klimaat. We zijn intussen meer dan 25 jaar terug uit Sri Lanka, maar we zijn nooit meer echt gewend geraakt aan onze Belgische winters. Meer nog dan de koude is het gebrek aan zonlicht moeilijk. Die eindeloze donkere, grijze weken in december-januari geven ons elk jaar een dip, en al 26 jaar komt elk jaar ergens na nieuwjaar het thema emigreren weer boven. In Sri Lanka gooiden we elke morgen, een heel jaar lang, ramen en deuren ’s morgens open. Op bezoek in België in de winter ontdekten we ook wat je niet ziet als je er woont, en je meeleeft met de geleidelijke verandering van de seizoenen. Mensen in België zijn anders in de winter dan in de zomer. Meer kortaf, gehaast, gestresst, minder sociale contacten, minder spontaan. De winter is niet alleen een koude periode, maar het is ook een gemoedsgesteldheid. Dus een langere zomer en een kortere winter: graag.

Als je in een ander land met een andere cultuur terechtkomt, in een omgeving waar iedereen anders denkt, is niets meer vanzelfsprekend. Je leert jezelf en je eigen cultuur in vraag stellen. En elke keer als je iets leert over de ander, leer je ook iets over jezelf. Het werkt niet bij iedereen zo, er zijn mensen die zodanig overtuigd zijn van hun eigen gelijk dat ze daar geen last van hebben. Maar ons heeft het in alle geval veel opener en bescheidener gemaakt. We hebben geleerd om het oordelen over andere culturen los te laten, anders is anders. Boeiend, maar daarom niet beter of slechter. In een andere omgeving met een andere cultuur schrikt ons dus niet af, integendeel, het is ons blijven boeien om met andere culturen in contact te komen.

Misschien nog het moeilijkst om uit te leggen is wat het met je doet om in een omgeving te leven waar niets zeker is en waar planning niet meer dan een vaag idee is, zoals dat in Sri Lanka was. We begonnen als echte West-Europeanen onze dag met een plan wat we die dag gingen doen. Maar dan gebeurden er allerlei onverwachte dingen, of hing je af van mensen die hun ding niet op tijd gedaan hadden. En zo eindigde geen enkele dag ooit zoals hij gepland was. Maar je past je aan: het maakt je alert, flexibel en creatief. Rustig blijven, analyseren, en een nieuw plan bedenken. Ik genoot na een tijd van het “mijn plan trekken”, had voldoening bij het oplossingen vinden. Het maakte het leven veel intenser, elke dag was anders, elke dag een avontuur. Het gaf me op een of andere manier het gevoel dat ik echt leefde. Griekenland is Sri Lanka niet, maar het heeft er op dat vlak wel iets van.  Met excuses aan mijn Griekse vrienden, maar Griekenland is in een chaotisch, anarchistisch en onvoorspelbaar land, ik noem het wel eens “het meest Sri Lankaanse land in Europa”. Dat is niet altijd gemakkelijk, maar heeft wel zijn charme. Superboeiend wordt dat.

1992 was een andere tijd. Vertrekken naar een ver land was toen nog echt alles en iedereen achterlaten en springen in het onbekende. We hadden amper in een vliegtuig gezeten, er was nog geen internet of gsm. Vanuit Kandy, de tweede stad van Sri Lanka, moesten we in het begin nog 3 uur rijden naar de hoofdstad om een jeansbroek te vinden. We lieten pampers voor de baby opsturen vanuit België. Maar vooral: het contact met vrienden en familie was beperkt. Weg was weg. We schreven brieven naar huis die 2 weken onderweg waren. Als die dan direct beantwoord werden hadden we een maand later antwoord. Telefoneren liep via een telefooncentrale waar je nummers moest aanvragen, wat niet altijd werkte, en kostte een fortuin. In vergelijking daarmee wordt het deze keer simpel. GSM’s, videocalls, Whatsapp berichtjes, nieuws dat je overal kan volgen, en een bereikbare bestemming. Je bent weg maar toch ook niet: bereikbaar zijn maakt een heel groot verschil.